سياري از پيشرفتهاي تكنولوژي امروزي اقتباس تكامل يافته اي ازدسـتاوردهاي مراحـل نخـستين زندگي بشر ميباشند. به عنوان مثال ، اولين مورد استفاده ازهواي فشرده مربو ط به زماني است كه انسان نخستين بادميدن به كنده هاي نيم سوزي كه براثر صاعقه بوجود آمـده بـود ، آتـش را روشن نگه ميداشت . هواي مورد نياز براي دميدن راشش هاي وي كه كمپرسوري خدادادي بامشخصات شـگفت انگيـز است، تأمين ميكرد.ششهاي انسان عادي قـادر اسـت ١٠٠ ليتـر در دقيقـه وياشـش مترمكعـب درساعت با فشاري معادل ٠٨,٠-٠٢,٠ بار تأمين كند . درصورت سالم بودن ، اين كمپرسـور اوليـه انساني به نحو شايسته وبدون رقيب وبي وقفه كاركرده وهزينه نگهـداري وتعميـرات آن درحـد صفر ميباشد . اهميت كيفي اين كمپرسور طبيعي درروشن كردن اولين آتش است . چون اگر شـشهـاي انـسان درانجام اين امر مهم قاصر بود، بدون شك تمدن امروزي بشر مسير ديگري راطي ميكرد . امادرسه هزارسال قبل ازميلاد حضرت مسيح ، زمانيكه بشر فلزاتي ازقبيل ، طلا، مس، قلـع وسـرب راكه بصورت خالص درطبيعت وجود داشت كشف كرد وهمچنين پس ازگذشت چندي ، هنگاميكه براي احياء اكسيد اين فلزات ،كه درواقع اولين مواد خام براي استفاده فلزكـاران جهـت مـصنوعات فلزي آن روز بود ، احتياج به عمل ذوب وتوليد هـواي فـشرده بـراي ايجـاد حـرارت مـورد نيـاز راداشت. دراين هنگام كمپرسور انساني يعني شش ها ديگر قادر به تأمين هواي مورد نياز نبودند . براي رفع اين مشكل وايجاد دماي حدود يك هزار درجه سانتي گـراد ازكمپرسـورقوي ترديگـري كه آنهم به دست طبيعت ساخته شده بود، . استفاده كرد بايد توجه داشت كه اختراع دمي (اولين كمپرسور مكانيكي) رابايد بـه عنـوان تولـدي تـازه بـراي توليد هواي فشره به حـساب آورد . ايـن وسـيله ودسـتگاه هـائي كـه توسـط چـرخ دوارآبـي كـار ميكردند، تادويست سال بعد بدون وقفه مورد استفاده قرارگرفتند

درحدود سالهاي ١٧٠٠ مـيلادي حجـم كـوره هـاي ذوب فلـزات روبـه افـزايش گذاشـت . ولـي دستگاههاي دمي موجود درآن زمان از عهده انجام كارهاي مربوط به گداخت اين كوره ها برنمي آمدند.تاسرانجام درسال ١٧٦٢ ميلادي جان اسميتون (Smeaton John (براي اولين بار سـيلندر هوائي رااختراع كرد.اين دستگاه هرچند بسيار ابتدائي بود ولـي بـه هرصـورت بـراي كـوره هـاي موجود مورد استفاده قرارگرفت. زيرا ساخت يك سيلندر دقيق وخوب براي توليد هواي فـشرده درآن زمان امكان پذير نبود . وضعيت كار به همين منوال ادامه داشت تااينكـه درسـال ١٧٧٦مـيلادي جـان ويلكينـسون John( Wilkinson (دسـتگاه ماشـين تراشـي بـراي سـاختن تـوپ اختـراع كردكـه توسـط آن مـيشـد سيلندرهاي دقيقي ازفولاد ريختگي رات راشيد. اولين دستگاه هواي فشرده دقيق توسط ويلكينـسون ساخته ودركارگاهش نصب شد . اين كمپرسور مكانيكي فقط قادر بود هواي فـشرده اي بافـشاري برابر يك بار توليد كند وتراكم بيش ازآن امكان پذير نبـود . چـرا كـه در صـورت افـزايش فـشار ، دماي كمپرسور زيادشده وبندهاوتسمه هاي چرمي كه به سوپاپ هاي چوبي اتـصال داشـتند تـاب حرارت رانياورده وازبين ميرفتند . اولين انتقال عظيم وموفق هواي فشرده هنگام تسريع در ساختمان تونـل مونـت سـنيس Ce.Mt( Nis ( دركوههاي آلپ سويس صورت گرفت . اين تونل پس ازتكميل داراي دوريل وطـولي برابـر ٦/١٣ . كيلومتر بود عمليات احداث تونل درسال ١٨٥٧ بااستفاده ازچكشهاي دستي شـروع شـد . ولي باسرعتي كه كارحفاري پيش ميرفت، ساختن اين تونل سي سال به طول ميانجاميد. بنابراين از روي ضرورت واجبار مديران راه آهن تصميم گرفتند ازچكش هاي بادي كه با هواي فشرده بـا فشار ٦ آتمسفر كار ميكردند استفاده كنند . ساختن كمپرسورها چهارسال طول كشيد ودردودهانه تونل نصب شـد .درطـول ايـن مـدت نيـز چكشها ،ي بادي توسـط مهنـدس ارشـد تونـل هـا جـرمن سـوميلر (Sommeiller Germain ( طراحي شد تا مورد استفاده قرارگيرد . بايد توجه داشت كه مشكلات وگرفتاريهائي كـه دركـاراين كمپرسورها وچكشهاي مربوطه به وجود آمد ، باعـث پيـشرفتهاي فراوانـي در زمينـه سـاختمان كمپرسورها وچكشها ي بعدي شد وفن حفاري تونل گامي بزرگ به سوي تكامل برداشـت . لازم به توضيح است كه هردو كمپرسور ازنوع خنك شونده آبي بودنـد ، كـه آب بـراي خنـك كـردن هواي داخل سيلندرها استفاده ميشد(شك ٢ل -١ .( اين طرح ظاهراً قديمي ، سعي وكوششي بود كه درجهـت تكامـل وپيـشرفت وتوسـعه دمـي هـاي هوائي قبلي صورت گرفته بود .زيرا مهندسين وطراحان از بوجود آمدن يك ديواره حرارتـي بـين سيلندرها، سوپاپها، شيرها و دريچه ها كه به صورت مشكل غيرقابل حلي جلـوه گـر مـيشـد، بـيم داشتند. خوشبختانه دردسرهاي جدي ومتعدد اين سوپاپها و دريچه ها كه به صورت ظاهر شـدن فواره آب درآنها به سرعت بروز كرد ، باعث به وجـود آمـدن تكنيـك هـاي جديـد ومانـدني بـه صورت پيستونهاي آبي شد.همچنين مشكلات موجـود در اولـين كوشـش بـراي اسـتفاده ازايـن چكشهاي سنگ شكن در حدي بود كه براي بهره برداري از ٩ دريـل، ٥٤ عـدد از آن در كارگـاه در دست تعمير بودند . هنگاميكه دوگـروه حفـاري بـه يكـديگر رسـيدند ، تقريبـاً از ٧٠٠٠ متـر لولـه بـراي انتقـال هـواي فشردهاي كه از دهانه ها تا قسمت اصلي حفاري كشيده شده بود ، استفاده ميشد. اين اقدام نشان دادكه نيروي هواي فشرده تامسافتهاي دور نيز قابل انتقال واستفاده ميباشد. اخبار مربوط بـه حفر تونل مونـت سـنيس درروزنامـه هـا ومجـلات صـنعتي چـاپ شـدومورد توجـه اكثـر مـردم ومهندسين ودانشمندان درسراسر جهان قرارگرفت

بحث وابراز عقيده ودادن راهكارهاي لازم درباره امكانات ايجاد وساخت شبكههاي انتقـال نيـروي هواي فشرده وتغذيه واستفاده صنايع وتجارت ازاين نيرو ، . رونق گرفـت در سـال ١٨٧٥ درنزديكـي منطقـه اي صنعتي واقع درجنوب سوئد، بزرگتـرين كارخانـه هيـدروالكتريك (توليـد نيـروي بـرق ازآب ) بـه قدرت اوليه kw ٣٦٠٠ وقابـل توسـعه تـا kw ١٣٠٠٠٠ بـراي تـأمين نيـروي لازم و بـه حركـت درآوردن كمپرسورهاي توليد هواي فـشرده ايجـاد شـد . ولـي ايـن پـروژه موفقيـت اقتـصادي مطلوبي را در پي نداشت . با استفاده از ابزارها و وسايل بادي ، قدرت وشعاع عمل دست بشر ، بدون آنكه ازميزان حساسيت ، دقت وانعطاف پذيري غيرقابـل رقـابتش كاسـته شـودبه مقـدار قابـل ملاحظـه اي توسـعه يافتـه وپيشرفت كرده است واين ضروري ترين مسئله اي است كه درانجـام كـار بايـد صـورت بگيـرد . ابزارهاي هوائي كم وزن ، جمع وجور، بادوام، مطمئن ودقيق اند .كاركردن باآنها براي فرد ايجـاد خستگي نكرده وداراي ايمني بالايي ميباشند . هواي فشرده براي كنترل ونظارت ، تنظيم از راه دور ونزديك وانجام فرمان هاي متنـاوب وزمـان دار وگاهي نيز همراه وهمزمان وهماهنگ باسيستم ها ،ي هيدروليكي الكتريكي والكترونيكـي بـراي انجام مقاصد مورد نظر، درخدمت بشردرآمده است . باگسترش چشمگيري كه در نيم ه دوم قرن نوزدهم براي صنايع بـه وقـوع پيوسـت ، توليـد انبـوه محصولات وضرورت دستيابي به دبي وفشار بالاتر ومحدوديت هائي كه كمپرسورهاي تنـاوبي در دبي زياد دارند باعث شد تا صنعتگران مجبور شوند در فكـر طراحـي وسـاخت انـواع جديـدتري ازكمپرسورها باشند . هرچند كه كمپرسورهاي ت ناوبي ازنظر قابليت دستيابي به فشار بالا و راندمان هنوز هـم مناسـب ترين كمپرسورها ميباشند ولي بالا بودن قيمت اوليه ، محدوديت دستيابي بـه دبـي زيـاد ، پـائين بودن قابليت اعتماد، توقفهاي ناخواسته همراه با بالابودن هزينه هاي تعميرات عملاً باعث گرديد تا اين كمپرسور اه قادر به تأمين تمامي نيازهاي صـنايعي كـه بارشـدي شـتابان درحـال گـسترش بودند نباشد. به همين خاطر ازاواخر دهه ١٨٦٠ نسل جديدي ازكمپرسورها كه درحين دارابودن بسياري از ويژگيهاي مطلوب كمپرسورها ،ي تناوبي قادر به تراكم و جابجا كردن حجـم وسـيعتري ازگاز بودند ابداع گرديد كه به لحاظ ماهيت رفتار ظاهري به كمپرسـورهاي دورانـي (Rotary( معروف شدند . كمپرسورهاي گوشواره اي (Lobe (رامي توان اولين نمونه ازكمپرسورهاي دورانـي دانـست كـه توليد آن ازدهه ١٨٦٠ شروع گرديد. دراواخر قرن نوزدهم شـركت Rootsنمونـه اي ازدمنـده فوق راكه داراي گوشوارهائي به قطر ٥/٧ متر بودند براي تهويه معادن بكار گرفت كه قادر بود ١٧٤٠٠٠ مترمكعب درساعت هوارا جهت تهويه به داخل تونل هاي معدني بفرسـتد . قابليـتهـاي اين دمنده آنچنان بالا بود كه بنام شركت سازنده ازمراجع علمي كمپرسورهاي گوشواره اي بنام Roots ناميده مـيشـوند. اولـين كمپرسـور تيغـه لغزنده (Vane Sliding ( درسال ١٨٩٠ در آمريكا ساخته شدكه بـصورت خـشك (Dry (طراحـي شده بودند. پائين بودن راندمان ومشكل گرم كردن جزء معايب اساسي ايـن كمپرسـورها بـوده تا اينكه درسال ١٩٤٧ با تزريق روغن كه نقش آب بند كننـ ده وخنـك كـاري كمپرسـور را بعهـده داشت، كارآئي، عمرمفيد و قابليت هاي اين كمپرسور بـه مقـدار چـشمگيري افـزايش داده شـد وامروزه نسل جديدي ازكمپرسـورهاي دورانـي بـصورت روغـن كـاري شـونده (Lubricated( درصد بالائي از بازار فروش كمپرسورها رابه خود اختصاص داده است . هرچند كه كم پرسورهاي دوراني درمقايسه با كمپرسورهاي تناوبي ازقابليت بالاتري درامـر متـراكم كـردن گازهـا بـادبي بيشتر برخوردار بودند ولي با اين وجود قادر به تأمين تمامي نيازهاي صنايع روبـه گـسترش كـه هر ساله ازنظر ظرفيت توسعه مييافتند نبودند . كمپرسورهاي گريز ازمركز رامي توان پاسخ مناسبي براي مشكل ظرفيـت كمپرسـورها دانـست . اولين كمپرسور گريـز ازمركـز درسـال ١٨٩٩ توسـط يـك مهنـدس فرانـسوي بنـام Rateau بـا ظرفيت ٢٠٠٠ مترمكعب درساعت وبانسبت تراكم ١ :٦/١) فشارخروجي ٦٢/١ ( بار مطلق سـاخته شد. درسال ١٩٠٣ كمپرسور گريز ازمركز ٥ مرحله اي بانسبت تـراك ١م كلـي : ٥ طراحـي وبكـار گرفته شد توليد كمپرسورهاي گريز ازمركز باظرفيت وفشار خروجي بالاتر دائماً دردستور كـار شركتهاي سازنده قرارگرفته، بنحوي كه امروزه اين كمپرسورها درظرفيت بيش از ١٢٥٠٠٠٠ مترمكعب درساعت ساخته ميشود. فشار قابل دسترسـي درايـن دسـته ازكمپرسـورها ازطريـق افزايش تعدا دطبقات تا ١٦ طبقه بـه بـيش از ٧٠٠ بـار نيـز رسـانيده شـد كمپرسـورهاي گريـز ازمركز ذاتاً ازنوع خشك (Free Oil (بوده وبعلت بالابودن قابليـت اعتمـاد آن، دوره هـا ي بهـره برداري بدون توقف آن به بيش از سه سال نيز ميرسد  (Roots (معروف گرديدوهنوز هم در بسياري ه